پرتوی از اسمان

سبک زندگی انسانی اسلامی از منظر ایات و روایات

سبک زندگی انسانی اسلامی از منظر ایات و روایات

لطقا در نشر و گسترش این مطالب ما را یاری کنید

نویسندگان
پیوندها

چندی پیش کلیپی در فضای مجازی دیدم از سخنرانی یک روحانی که در آن علت بارش باران را به فرشتگان نسبت داده بود که نمی دانم مقصود از انتشار این کلیپ چه بود (شاید به نوعی تمسخر روشن فکر مأبانه بوده، شاید هم نه ) ولی نکته اساسی در اینجا به ذهنم رسید که شبهه ای که ممکن است در ذهن برخی ایجاد شود را مطرح کرده و در حد توان پاسخش را تبیین نمایم

اینکه در روایات بعضی از پدیده های به ظاهر طبیعی مثل بارش باران یا حرکت ابرها یا ایجاد باد... به فرشته ها نسبت داده شده در حالی که از لحاظ مادی اینها کاملا علتشان مشخص است که مثلا با تابش آفتاب بر روی آب دریا و شکسته شدن پیوند مولکولی و زیاد شدن نیروی دافعه در اثر انرژی حاصل از حرارت نسبت به نیروی جاذبه بین مولکولی و در نتیجه آزاد شدن و پخش مولکولهای آب در هوا که در اصطلاح به این فرآیند تبخیر می‌گویند، چگونه اینها به فرشته و امور غیر مادی نسبت داده شده است؟؟؟

ما یک سلسله روایاتی داریم مبنی بر اینکه مثلا بارش باران یا حرکت ابر به فرشتگان نسبت داده شده، از جمله در کتاب بحار الانوار ج 56 ص 218 آمده است:
...و خُزّانِ المَطرِ ، و زَواجِرِ السَّحابِ ، و الّذی بصَوتِ زَجرِهِ یُسمَعُ زَجَلُ الرُّعودِ ، و إذا سَبَحَت بهِ حَفیفةُ السَّحابِ التَمَعَت صَواعِقُ البُروقِ، و مُشَیِّعی الثَّلجِ و البَرَدِ ، و الهابِطینَ مَع قَطْرِ المَطَرِ إذا نَزَلَ ، و القُوّامِ على خَزائنِ الرِّیاحِ ، و المُوَکَّلینَ بالجِبالِ فلا تَزولُ ، و الّذینَ عَرَّفتَهُم مَثاقیلَ المِیاهِ و کَیلَ ما تَحویهِ لَواعِجُ الأمطارِ و عَوالِجُها ، و رُسُلِکَ مِن الملائکةِ إلى أهلِ الأرضِ بِمَکروهِ ما یَنزِلُ مِن البَلاءِ و مَحبوبِ الرَّخاءِ

سلام بر فرشتگانی که نگهبان خزانه بارانند، فرشتگانی که ابرها را حرکت می‌دهند بطوری که از صدای حرکت انها صدای رعد و برق شنیده می‌شود و...

این روایت یک قسمت از یک روایتی است طولانی از امیر المومنین علیه السلام که در مورد انواع فرشتگان و کارهایشان، همانطور که می‌بینید پدیده های به ظاهر طبیعی مثل باران، باد، حرکت ابرها به امور ماورایی مثل فرشتگان نسبت داده شده

حال سوالی که اینجا مطرح است این است که وقتی این پدیده ها و علتشان کاملا مشخص است چگونه اینها به فرشته ها نسبت داده می‌شود؟

جواب دقیق به این سوال می‌تواند منجر به حل شبهه ای شود که ارباب کلیسا نتوانست بدرستی جوابگوی آن باشد و شاید بشود گفت یکی از دلائل الحاد بعضی از اندیشمندان آنان در عدم هضم چنین شبهه ای بود و در اصطلاح به اندیشه خدای رخنه پوش[1] the god of gaps انجامید
این اصطلاح بدان معناست که خداوند را رخنه پوش جهل‌ها بپنداریم و هر گاه علت پدیده ای را نمی دانیم، آن را به خواست و اراده خداوند مستند سازیم

چنانکه این نظریه بیشتر به نام آگوست کنت جامعه شناس فرانسوی (1798-1857م) گره خورده است

اگوست کنت بعد از اینکه روند تحول اندیشه بشری را به سه مرحله (ربانی و تخیلی/فلسفی و تعقلی/علمی و تحصلی) تقسیم می‌کند بیان می‌دارد که در مرحله اول بخاطر اینکه انسان به علل پدیدها، جاهل بود آن ها را به پدیده ماروای طبیعی به اسم خدا نسبت می‌داد تا اینکه در مرحله سوم انسان با پیشرفت فکری از وابسته بودن پدیده ها به اراده خداوند در می‌گذرد و به جای چرایی از چگونگی اشیاء سخن به میان می‌آورد بر اساس این دیدگاه هر گاه علم گامی به پیش نهاده خداوند به همان مقدار عقب نشینی کرده و به تعبیر خود اگوست کنت
علم، پدر طبیعت (خدا) را از شغل خود برکنار کرد و او را به انزوا کشاند , در  حالی که از خدمات موقت او اظهار قدر دانی می‌کرد و او را تا سر حد عظمتش هدایت نمود. [2]

و اما جواب شبهه:
جواب این شبهه در نوع دیدگاه توحیدی به جهان آفرینش، و از جمله عالم ماده است، شاید بعضی را باور بر این باشد که رابطه خداوند با عالم خلقت رابطه بنّا با یک ساختمان و بنا است، خداوند این جهان را خلق کرده و آن را بر یک سلسله قوانین ثابت استوار گردانیده و تمام.

طبق این دیدگاه اصل حدوث عالم نیازمند به خداوند بوده و در بقاء نیازی به خداوند نیست، دقیقا مثل ساختمانی که بنّایی آن را ساخته و خودش سالها پیش مرده ولی ساختمان محکم و استوار در جای خویش پابرجاست

در حالی که مستفاد از منابع دینی اعم از آیات و روایات و بنابر نظریه حرکت جوهری  ملا صدرا  رابطه مخلوقات از جمله عالم ماده با خداوند شبیه رابطه نور چراغ با چراغ است، بطوری که اگر یک لحظه چراغ خاموش شود، در همان لحظه نوری هم نخواهد بود.

عالم وجود لحظه به لحظه و آن به آن از خداوند وجود می‌گیرد بطوری که اگر خداوند متعال یک لحظه نظر خود را از عالم بردارد، چیزی از عالم وجود باقی نخواهد بود و به قول بیدل شیرازی

به اندک التفاتی زنده دارد آفرینش را            اگر نازی کند از هم فرو ریزند قالبها

بنابر این عالم ماده با همه قوانین علی الظاهر ثابت و استواری که دارد به مثابه پرده نمایشی است که توسط ویدئو پرژکتور بر روی دیوار به نمایش در آمده که همه وجودش به  لنز ویدئو پرژکتور بستگی دارد که عالم و همه موجودات در آن و قوانین حاکم بر رابطه این موجودات همه و همه مخلوق باری تعالی است

و از طرفی چون عالم ماده تحت سیطره  نظام عالم ملکوت است و این عوالم با سلسله مراتبی که دارند به خداوند متعال منسوب هستند لذا موجودات عالم ملکوت مدبر و تدبیر کننده عالم ماده هستند لذا موجودات عالم ملکوت و عالم ماده در طول هم ممکن است علت به وقوع آمدن پدیده ای باشند یعنی همانگونه که فرمانده دستور می‌دهد و سرباز کسی را می‌زند، این زدن را هم می‌توان به فرمانده نسبت داد و هم به سرباز که هیچ منافاتی با هم ندارند، در مسئله مورد بحث ما هم همینگونه است لذا در یک پدیده ای به اصطلاح طبیعی مثل بارش باران توسط قوانین حاکم بر امور طبیعی شکل می‌گیرد که فرشتگان این قوانین را تدبیر می‌کنند.

 

 

 

 



[1] ایان باربور، علم و دین، ترجمه بهاالدین خرمشاهی ص 52

[2] کلام جدید دکتر حسن یوسفیان

موافقین ۱ مخالفین ۰ ۹۷/۰۱/۳۰
جعفری

نظرات  (۷)

۳۱ فروردين ۹۷ ، ۱۴:۵۱ سیّد محمّد جعاوله
مطلب خوبی بود.
۱۹ ارديبهشت ۹۷ ، ۰۱:۲۴ آقـای چـشــمـ بـه‌راه
چه ها که ما از دست این غرب زده ها نمی‌کشیم....
بی نظیرید
۰۴ خرداد ۹۷ ، ۰۱:۱۴ فرزند انقلاب
به قول شهید مطهری:
ایمان ما به  خدا ناشی از علم ما است، نه جهل ما، چنانچه کلیسا به آن دچار شد
به عبارت دیگر چون میدانیم، خدا است؛
نه اینکه چون جاهلیم، پس خدا است
متن جالبی بود 
۰۱ اسفند ۹۷ ، ۱۲:۱۱ لوستر سقفی بلوتوث دار
حالب بود
مرسی عالی بود

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی