یکـى از صـحـابه پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) به نام ((ثوبان )) که نسبت بـه حـضـرت مـحـبـت و عـلاقـه شـدیـدى داشـت ، روزى بـا حـال پـریشان خدمتش رسید، پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) از سبب ناراحتى او سؤ ال نـمـود، در جـواب عـرض کرد: زمانى که از شما دور مى شوم و شما را نمى بینم ناراحت مـى شـوم ، امـروز در ایـن فـکـر فـرو رفـتـه بـودم کـه فـرداى قـیـامـت اگـر مـن اهـل بـهـشـت بـاشـم ، مـسـلما در مقام و جایگاه شما نخواهم بود، و بنابر این شما را هرگز نـخـواهـم دیـد، و اگـر اهـل بـهـشـت نـبـاشـم کـه تـکـلیـفـم روشن است ، و بنابر این در هر حـال از درک حـضـور شـمـا مـحـروم خـواهـم شـد، بـا ایـن حال چرا افسرده نباشم ؟!
پیامبر از او سوال کرد : ثعبان ، چه چیز براى قیامت آماده کردهاى ؟
گفت یا رسول اللَّه من عمل زیادى آماده نکردهام جز اینکه خدا و پیامبرش را دوست میدارم .
پیامبر اکرم فرمود چقدر پیامبر را دوست میدارى؟
گفت قسم بآن کسى که ترا بحق به پیامبرى مبعوث نموده در دل من آنقدر محبت شما جاى گرفته که اگر مرا با شمشیر قطعه قطعه کنند و با ارّه ببرند و با مقراض ریز ریزه کنند و با آتش بسوزانند و با آسیاب سنگ نرم کنند برایم بهتر و سادهتر است از اینکه در دل خود غلّ و غشى یا کینهاى بیابم نسبت بشما یا یکى از اهل بیتت و اصحابت.
و محبوبترین شخص نزد من بعد از شما کسى است که او را بیشتر دوست میدارى و دشمنترین شخص نزد من کسى است که ترا دوست نداشته باشد و دشمن تو یا یکى از اصحابت باشد عرض کرد این بود مقدار علاقه من بشما و علاقهام به دوستانت و دشمنى با دشمنان شما یا کسى که دشمن باشد با یکى از دوستان شما اگر این مقدار از من قبول شود سعادتمند هستم اگر عمل دیگرى غیر از این از من خواسته باشید چیزى که آماده کرده باشم و بتوان بر آن اعتماد داشت ندارم همه شما را دوست میدارم با اصحابت گر چه عمل آنها را ندارم.
پیامبر فرمود به تو بشارت میدهم همانا در روز قیامت شخص محشور مىشود با کسى که او را دوست میدارد.
و به خاطر محبت اتشین این صحابه پیامبر این ایه قران نازل شد. (1)
وَ مَنْ یُطِعِ اَللَّهَ وَ اَلرَّسُولَ فَأُولَئِکَ مَعَ اَلَّذِینَ أَنْعَمَ اَللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ اَلنَّبِیِّینَ وَ اَلصِّدِّیقِینَ وَ اَلشُّهَدَاءِ وَ اَلصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولَئِکَ رَفِیقاً
و کسانی که از خدا و پیامبر اطاعت کنند ، در زمره کسانی خواهند بود که خدا ایشان را گرامی داشته [ یعنی ] با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند و آنان چه نیکو همدمانند.
بله درست است ، محبت این گونه در دل افراد اثر می کند و شخصیت ها را تغییر می دهد .
پیامبر اسلام می فرمایند :
من أحبّ قوما حشر معهم. و قوله علیه الصلاة و السلام: أنت مع من أحببت (3)
محبت ، هم باید در دل موج بزند و هم در رفتار نمایان باشد . و اعتقاد به تنهایی کفایت نمی کند .
در فقه این بحث به عنوان تولّی بیان شده است. یعنی "مودت و اظهار دوستی با اهل بیت عصمت و این امر نیاز به اظهار عملی دارد. صرف قبول داشتن آن کفایت نمی کند. زیرا فروع دین از احکام است و احکام از جنس رفتار و اعمال است که باید انجام شود. مثلا صرف اعتقاد به نماز کفایت نمی کند و باید نماز هم خواند .
در فقه در مورد تولی این گونه گفته شده است
1-دوست داشتن خداوند، دوستان خدا ، پیامبران، ائمه معصومین، حضرت زهرا سلام الله علیهم اجمعین و اولیاء خداوند واجب است.
2- انسان باید دوستی خود را به خدا، پیامبران، ائمه و حضرت زهرا سلام الله علیهم اجمعین اظهار کند.
3-اظهار تولی هرچند که واجب است اما گاهی اوقات به خاطر شرایط خاص زمانی و یا مکانی ، دچار محدودیت می شود .
مؤمنین و شیعیان در جایی که جانِ خودشان و یا دیگری در خطر باشد، نباید به اظهار تولی بپردازند، بلکه حتی می‌توانند از سرِ تقیّه و ناچاری، در زبان و گفتار از اولیای الهی نیز تبری بجویند و هیچ گناهی بر آنها نیست.
4-سزاوار است مسلمانان نسبت به یکدیگر رحیم نرم و مهربان باشند.
5- در شادی اهل بیت هر گونه فعل حرامی از قبیل رقصیدن چه برای زن ها و چه برای مرد ها ، شنیدن غنا ، کلمات رکیک حرام است و مسئله ای به نام رفع قلم وجود ندارد .
6-عزاداری برای اهل بیت مصداق بارز تولی و تبری است چرا که با حضور در این مجالس اعلان وابستگی عاطفی به ایشان می نماییم و از عوامل ظلم و ستم به ایشان اعلان برائت می کنیم .
1)بخش امامت ( ترجمه جلد 23 تا 27بحار الأنوار) / ج5 / 81 / بخش چهارم ثواب دوست داشتن و یارى و ولایت ائمه علیهم السلام که امان از آتش جهنم است ..... ص : 60
و تلفیق شده با مطالب تفسیر نمونه
2) سوره نساء ایه 69
3) شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار علیهم السلام / ج3 / 461 / [یشهدون مجالس المؤمنین] ..... ص : 458
