رابطه علم و دین

رابطه علم و دین

یکی از مباحثی پر چالش و جنجالی در حوزه معرفت دینی بحث رابطه علم و دین است .

این بحث با دیدگاه هایی مختلفی قابل مطرح است ، از جمله :
در بحث اسلامی کردن علوم 
در بحث اینکه اصولا چه رابطه ای بین علم و دین وجود دارد ؟
آیا علم و دین دو مقوله کاملا جدا و متباینی هستند که هیچ یک ربطی به هم ندارند ، یا اینکه نه کاملا مطابق هم هستند و هر آنچه که دینی است قابل توجیه با علم هم هست ؟
و یا نه اصلا این دو مقوله در بسیاری از موارد تعارض دارند ؟
و اینکه اگر پذیرفتیم دین و علم در بسیار از موارد متعارض هستند ، در موارد تعارض باید دیدگاه دین مقدم باشد یا دیدگاه علم ؟

لذا در بحث رابطه علم و دین ابتدا باید محل نزاع مشخص شود تا به نتیجه مطلوب برسیم .
در تعریف اینکه اصولا علم به چه چیزی گفته می شود و تعریف علم چیست ؟ تعاریف زیاد و بعضا متفاوتی از هم بیان شده است اما به نظر می رسد جامع ترین تعریف برای علم همان مطلق آگاهی (knowledge) است
چرا که تعاریف دیگر از علم مثل تعریف علم به معنای دانش تجربی (science) به علت محدود بودن آن به امور مادی و آن هم تازه اموری که بشود مورد آزمایش و تجربه قرار گیرد ، ارزش چندانی ندارد

چرا که یکی از شاخصه های مهم علمی که مقابل جهل است این می باشد که تمام معارف بشری را تحت پوشش قرار دهد ، در حالی که حوزه علوم تجربی منحصر در ماده بوده  و تازه در بسیاری از موارد به علت عدم شناخت تمامی عوامل یک پدیده ، حتی در امور مادی نیز علوم تجربی در بسیاری از موارد قطع آور نیست .

لذا از این دیدگاه که ارزش علم به میزان دقتش از یک طرف و جامع بودن و شمول اش به همه معارف بشری بستگی دارد می توان ارزش علوم را به این صورت از پائین به بالا دسته بندی کرد

1.علم فیزیک و شیمی ( پائین ترین زیرا موضوعشان منحصر در امور مادی بوده و در همان امور مادی نیز در بسیاری از موارد قطع آور نیست )
2.علم ریاضی : این علم نسبت به فیزیک و شیمی کلی نگر تر بوده و به یک معنا چون موضوعاتش ذهنی و فرا مادی است لذا دایره اش گسترده از آن دو علم است

3.فلسفه : از آنجا که موضوع علم فلسفه موجود بما هو موجود می باشد ، لذا دایره اش بسیار گسترده تر بوده ، و حتی استفاده از علم حضوری در اثبات بعضی از مبانی اش علمی است  که نسبت به علوم قبلی هم جامع تر است و هم دقیق تر .

همه این علوم با اختلاف مراتبی که دارند ولی در حوزه شناخت بشری قرار دارند ،
بالاترین علم و فهمی که بشر می تواند به آن دست یابد وحی است ، وحی چون متصل به منشاء خلقت کل عالم موجودات است و به خاطر اتصال به مبدا همه علوم ، لذا علوم دیگر بمنزله لیوان و بشکه و تانکری هستند که از اقیانوس وحی سیراب می شوند .

ادامه دارد ...